Wanneer ik mensen vertel dat ik regelmatig in een tentje kampeer in de winter, krijg ik meestal te horen dat ze er niet aan moeten denken. Of ik krijg reacties van mensen die het wel interessant vinden maar sceptisch zijn over hoe je dan ‘s nachts niet doodvriest.

Ik begrijp deze reacties volkomen. Als je mij vijf jaar geleden had verteld dat ik nu voor mijn lol in de vrieskou op de camping lig, had ik je waarschijnlijk uitgelachen. En toch ben ik er nu helemaal fan van.

Daarom geef ik je in deze blog tips en tools die ik zelf toepas tijdens het winterkamperen. Ook deel ik mijn paklijst en mijn favoriete plekjes in Nederland om te kamperen in de winter.

Wat heb je nodig voor winterkamperen?

Warm blijven is natuurlijk het allerbelangrijkste wanneer je kampeert in de winter. Met wat simpele voorzorgsmaatregelen en de juiste winterproof kampeerspullen hoeft dit geen probleem te zijn.

Je kunt er natuurlijk voor kiezen om te gaan winterkamperen met caravan of camper. Een kacheltje, warme dekens en goede kleding meenemen is dan vaak al voldoende om warm en cosy te blijven.

Maar hoe zit dat nu als je met een tentje wilt kamperen in de winter? Hieronder deel ik een aantal tips zodat jij de juiste voorbereiding kunt treffen en optimaal kunt genieten van jouw winteravontuur. En je hebt echt niet de aller duurste winterslaapzak nodig, of die ene wintertent.

Paklijst: Kampeergear winterkamperen

Een warme tent

Een vraag die wellicht als eerste bij je opkomt is welke tent is geschikt voor winterkamperen?

Het fijne is dat je in principe met elke tent kunt kamperen in de winter. Je hoeft dus niet een nieuwe tent aan te schaffen. Er bestaan wel tenten die ontworpen zijn voor kouder weer, maar dit is geen absolute must.

Het voordeel van een kleine tent

Een kleine tent zal je makkelijker warm houden dan een grote. Dit komt omdat jouw lichaamswarmte en die van eventuele andere personen in de tent de binnenkant sneller zal verwarmen.

Als je voor een kleine tent kiest, zorg er dan altijd voor dat er genoeg ruimte is voor alle slaapmatten. Je wilt niet met je mat of slaapzak tegen het tentdoek aan liggen. Dit kan ervoor zorgen dat condens je mat of slaapzak nat maakt en jij daardoor kouder wordt. Dit geldt overigens voor alle seizoenen.

De isolatie van je tent

Omdat er veel kou uit de grond komt kun je zorgen voor meer warmte door de onderzijde van je tent te isoleren. Je kunt bijvoorbeeld voor extra isolatie zorgen door een of meerdere dikke wollen of fleece dekens in de cabine op de grond te leggen.

Ook kun je hiervoor een isolatiemat met een aluminiumlaag gebruiken. Als je deze mat op de grondzeil van je tent legt reflecteert de aluminiumlaag warmte naar boven.

Een goede slaapmat

Om warm te blijven tijdens het winterkamperen is de juiste slaapmat ook cruciaal. Hierbij is het belangrijk dat je rekening houdt dat jouw mat voldoende isolatie biedt.

De r-waarde van jouw slaapmat

Hoe goed een slaapmat isoleert zie je aan de r-waarde. Hoe hoger deze waarde is des te beter de mat isoleert. Voor Nederlandse winters is een slaapmat met een r-waarde tussen de 3.5 en de 5 vaak voldoende.

Ik maak bijvoorbeeld gebruik van de Therm-a-Rest NeoAir Xlite NXT slaapmat met een r-waarde van 4.5.

Extra isolatie

Je kunt de r-waarde van je slaapmat ook nog verhogen door een schuimmat aan te schaffen. Dit kan handig zijn als je wel al een slaapmat hebt voor warmer weer en niet wilt investeren in een winter slaapmat. Of om jouw winter slaapsysteem extra water te maken.

Een schuimmat koop je bijvoorbeeld bij Decathlon voor ongeveer 20 euro. Zodra je deze mat onder jouw slaapmat legt, kun je de r-waarde van deze twee matten bij elkaar optellen.

Heb je bijvoorbeeld een slaapmat met r-waarde 2.5 en een schuimmat met r-waarde 2, heb je met deze twee samen een slaapsysteem met r-waarde 4.5.

De juiste slaapzak

Een goede slaapmat is dus belangrijk maar ook een geschikte slaapzak is een essentieel onderdeel om jouw slaapsysteem winterproof te maken. Je zomerslaapzak gaat je namelijk niet warm houden tijdens het winterkamperen.

Comforttemperatuur en temperatuurlimiet

Zorg voor een slaapzak die bij jouw warmtebehoeftes past. Wanneer je een slaapzak koopt staan er vaak twee temperaturen vermeldt.

De eerste is de comforttemperatuur, welke aangeeft wat volgens de fabrikant de temperatuur is waarvoor de slaapzak je comfortabel warm houdt. De tweede is de temperatuurlimiet. Deze geeft de maximale temperatuur aan waarvoor de slaapzak je kan beschermen tegen de kou.

Nu zijn deze temperaturen echter niet van toepassing op iedereen. Omdat onze lichamen allemaal anders omgaan met kou kan de ene persoon zich aangenaam warm voelen bij de comforttemperatuur van een slaapzak, en is het voor iemand anders in dezelfde slaapzak bij deze temperatuur al te koud.

Als voorbeeld, ik gebruik zelf de Therm-a-Rest Questar slaapzak. Deze heeft een comforttemperatuur van -10°C en een temperatuurlimiet van -18°C. Zelf gebruik ik deze slaapzak voor temperaturen tot -5°C. Voor Nederlandse winters dus prima, maar ik zou hem niet meenemen naar echt koude gebieden.

Om erachter te komen wat voor jou de beste slaapzak is zou mijn tip zijn om eens proef te slapen in een geleende of gehuurde slaapzak. Is dit niet mogelijk en ben je van nature een koukleum? Dan zou ik je adviseren om een slaapzak te kiezen waarvan de comforttemperatuur minimaal 5 graden lager is dan de koudste temperatuur die je kunt verwachten tijdens het winterkamperen.

Dons vs synthetisch

Bij het kiezen van de juiste slaapzak heb je ook keuze wat betreft de vulling, namelijk een dons of synthetische vulling. Hierbij gaat het er echt om wat jouw persoonlijke voorkeur heeft. Beide hebben hun eigen voor- en nadelen.

Dons is een lichter en compacter product, waardoor donsslaapzakken vaak makkelijker mee te nemen zijn in een rugzak. Qua prijs zijn donsslaapzakken vaak iets duurder dan synthetische slaapzakken.

Synthetisch is een diervriendelijker materiaal. Deze slaapzakken werken beter in vochtige situaties. Dons isoleert namelijk niet meer goed wanneer het nat wordt.

Het model van de slaapzak

Ook zijn er meerdere keuzes wat betreft de vorm van slaapzakken. Zo heb je deken en mummy slaapzakken en quilts.

Voor winterkamperen zou ik je aanraden om voor een mummy slaapzak te kiezen. Door de vorm bedekt deze slaapzak je volledige lichaam en ontsnapt er zo minder warme lucht. Ook wordt je hoofd goed warm gehouden in deze slaapzakken wat belangrijk is aangezien je 40 tot 45 procent van je lichaamswarmte via je hoofd verliest.

Kies je voor een deken slaapzak? Overweeg dan om een (slaap)muts aan te schaffen, zodat je hoofd toch warm blijft.

Naast deken- en mummymodellen kun je ook kiezen voor een quilt. Deze lijkt op een slaapzak, maar mist een deel vulling.

Wanneer je op je slaapzak ligt wordt de vulling aan de achterkant plat gedrukt. Hierdoor isoleert dit gedeelte minder of niet. Bij een quilt hebben ze dit gedeelte weggelaten. Een quilt is daardoor dus ook lichter dan een slaapzak.

Ik heb zelf nog niet gebruik gemaakt van een quilt maar er is mij verteld dat deze ook goed geschikt zijn voor tijdens het winterkamperen. Aangezien de achterkant van een slaapzak vaak minder of niet isoleert mis je in principe dus geen isolatie bij quilts.

De koude lucht onder je slaapzak wordt dus tegengehouden door je slaapmat en eventuele extra mat of deken.

Extra isolatie toevoegen

Door gebruik te maken van bijvoorbeeld een lakenzak, dekbedovertrek, of deken kun je extra isolatie toevoegen aan je slaapzak. De meeste lakenzakken kunnen bijvoorbeeld de comforttemperatuur met minimaal 3°C verlagen. Dus van bijvoorbeeld -8°C naar -11°C.

Kleding en schoeisel

Eén van de belangrijkste aspecten van het winterkamperen is het behoud van lichaamswarmte. Dit begint natuurlijk bij de juiste kleding en schoeisel. Kleed jezelf in laagjes en maak voor de basislagen gebruik van thermo of (merino)wollen kleding. Deze materialen kunnen je lichaam het beste warmhouden.

Zorg natuurlijk ook voor een goede winterjas, sjaal, handschoenen, muts en warme schoenen.

Tip voor warme kleding

Stop je kleding ‘s avonds in je slaapzak. Zo houd je deze warm en hoef je de volgende ochtend geen koude kleren aan te doen.

Warm blijven tijdens het slapen

Trek niet te veel kleding aan als je in de slaapzak stapt. Dit klinkt misschien raar, maar je lichaamswarmte is ook belangrijk om de slaapzak op te warmen. Zodra je een dikke trui aan hebt zal je lichaam deze wel warm maken maar niet de slaapzak. Slaap daarom in losse dunne kleding of alleen ondergoed.

Eten en drinken

In de winter is je lichaam continue bezig om zichzelf warm te houden. Dit vergt natuurlijk veel energie en daarom is het heel belangrijk om voldoende te eten tijdens het winterkamperen.

Heb je geen zin om uitgebreid te koken? Overweeg dan om een gevriesdroogde maaltijd mee te nemen. Deze maaltijden zijn bij zeer lage temperatuur gedroogd. Je hoeft hier alleen wat kokend water toe te voegen.

Welk gas is geschikt voor koken in de winter?

Er word vaak aangeraden om voor buiten koken in de winter gebruik te maken van benzine of petroleum. De standaard gaspatronen met butaan doen het vaak minder goed in kouder weer. Als het echter een milde winter is kun je vaak gewoon gebruik blijven maken van butaangas.

Vergeet ook niet om lucifers mee te nemen voor het geval je aansteker het niet doet.

Warme drankjes

Door warme drankjes te drinken kun je jezelf natuurlijk ook lekker warm houden. Neem daarom een thermosfles mee zodat je jouw thee, koffie of warme chocolademelk langer warm kunt houden.

Extra tips voor tijdens het winterkamperen

Door kou gaan batterijen minder lang mee. Leg je telefoon daarom op een warme plek (bijvoorbeeld in je slaapzak) en neem voor de zekerheid een powerbank mee.
Voor extra warmte kun je een kruik meenemen en vullen met warm water.
Ga altijd warm je slaapzak in. Maak voor het slapen gaan bijvoorbeeld nog een wandeling. Zo zorg je ervoor dat je slaapzak goed kan opwarmen.
Als je ‘s avonds nog even onder de warme douche stapt, zorg dan dat je goed droog bent voordat je in je slaapzak kruipt. Nat zorgt namelijk voor kou. Natte haren wil je dus altijd vermijden.
Check voordat je vertrekt naar je wintercamping of het toegestaan is om een kampvuur te maken. En neem indien mogelijk een vuurschaal en wat houtblokken mee. Niets gezelligers dan ‘s avonds om een vuurtje zitten en het zorgt voor warmte.

Waar kun je winterkamperen in Nederland?

Winterkamperen kun je heel goed in Nederland doen. Ondanks dat veel campings in de winter hun slagbomen sluiten. Zijn er gelukkig steeds meer campings waar je het hele jaar door kunt kamperen.

Hieronder deel ik wat naar mijn mening twee van de leukste wintercampings van Nederland zijn. Op beide campings kun je zowel met je tent als met een caravan of camper staan.

Winterkamperen op De Vlagberg - St. Anthonis, Noord Brabant

Een van mijn favoriete wintercampings is natuurkampeerterrein De Vlagberg in Noord Brabant. Deze camping is onderdeel van Logeren bij de boswachter, een netwerk van campings die door Staatsbosbeheer gerund worden. Je logeert hier dus altijd op fantastische plekjes in de Nederlandse natuur.

De Vlagberg ligt in Boswachterij Sint-Anthonis. Hier wisselt bos, heide en zandvlaktes zich af. En kun je mooie wandel- en fietsroutes maken. Ook vind je schattige dorpjes in de nabije omgeving.

De camping is ruim opgezet en bestaat uit vele grote en beschutte campingplekken. Je kunt zowel plekjes met of zonder elektra boeken.

Ook is er verwarmd sanitair wat tijdens de winter geen overbodige luxe is. Je kunt zelfs gebruik maken van privé sanitair tegen extra betaling.

In de winter mag je een vuurtje stoken. Wil je dit op je campingplek doen dan moet je wel een vuurschaal meenemen. Op de camping kun je hout hakken, of je kunt dit zelf meenemen. Je kan ook gebruik maken van de grote overkapte vuurplek.

Op de camping bevindt zich een blokhut met houtkachel waar iedereen gebruik van mag maken om warm te worden, een boekje lezen of bijvoorbeeld om spelletjes te spelen.

Meer informatie over deze camping vind je hier.

Winterkamperen in Borger - Drouwen, Drenthe

Ook kampeer ik in de winter graag op natuurkampeerterrein Borger in Drenthe. Deze camping is ook onderdeel van Logeren bij de boswachter en bevindt zich in Geopark de Hondsrug.

Camping Borger is iets anders opgezet dan de Vlagberg. De campingplekken zijn ruim maar niet zo beschut. De omgeving maakt dit echter meer dan goed. Zodra je hier kampeert heb je echt het idee dat je wordt omarmt door het bos.

Deze camping heeft ook verwarmt sanitair. Je kunt dus gewoon lekker warm douchen.

Verder zijn er geen extra voorzieningen, maar is het echt een perfecte camping als je midden in de natuur wilt zijn.

In de omgeving is er veel te doen en te ontdekken. In de bossen kun je korte en lange wandelingen maken. Ook vind je hier meerdere fietsroutes en kun je goed mountainbiken.

Daarnaast staat de camping vlakbij Buitencentrum Boomkroonpad, waar je tussen de boomtoppen kunt wandelen.